Επικουρικές συντάξεις: Στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο κρίνεται η τύχη των δώρων

Έως το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο θα φθάσει προς επίλυση η συνταγματικότητα ή μη των περικοπών στις επικουρικές συντάξεις του ιδιωτικού τομέα, σε ό,τι αφορά τα δώρα και το επίδομα της άδειας.

Η επίλυση αφορά το επίμαχο διάστημα από το 2015 έως το 2016 (νόμος Κατρούγκαλου), καθώς ο Αρειος Πάγος, σε αντίθεση με το Συμβούλιο της Επικρατείας, έκρινε ότι οι εν λόγω περικοπές είναι συνταγματικές και ορθώς έγιναν.

Λόγω όμως της αντίθεσης ανάμεσα στα δύο Ανώτατα Δικαστήρια, το ΣτΕ έκρινε αντισυνταγματικές τις περικοπές για τα δώρα και το επίδομα αδείας, που έγιναν με βάση τους νόμους για τη δημοσιονομική προσαρμογή το 2012, αλλά και για το 11μηνο ανάμεσα στο 2015-2016, ενώ τώρα το Τμήμα (Εργατικών Διαφορών) του Αρείου Πάγου έκρινε το αντίθετο, η αμετάκλητη απόφαση επί του θέματος να ληφθεί από το ΑΕΔ, όπου μετέχουν οι πρόεδροι των Ανωτάτων Δικαστηρίων της χώρας και μέλη τους.

«Ναι» από Αρειο Πάγο για τις επικουρικές συντάξεις

Ειδικότερα, ο Αρειος Πάγος (Β’ Τμήμα) με απόφασή του (1509 του 2023) και με πρόεδρο τον αρχαιότερο αντιπρόεδρό του Νικόλαο Πιπιλίγκα έκρινε ότι οι περικοπές δώρων και επιδόματος αδείας που έγιναν στα μνημονιακά χρόνια και για το 11μηνο, ειδικά, διότι αυτό έκρινε στη συγκεκριμένη δίκη, για τις επικουρικές ρικέε συντάξεις του ιδιωτικού τομέα, είναι συνταγματικές και εξ αυτού νόμιμες.

Το σκεπτικό των αρεοπαγιτών, σε αντίθεση με εκείνο της πλειοψηφίας της Ολομελείας του Συμβουλίου της Επικρατείας που είχε κρίνει υπέρ της αντισυνταγματικότητας των περικοπών, είναι ότι δεν απαιτείται για τις όποιες περικοπές αναλογιστική μελέτη για τις επιπτώσεις, γιατί οι περικοπές έγιναν για την εξυπηρέτηση θεμάτων γενικότερου ενδιαφέροντος, που άπτονται του δημοσίου συμφέροντος, καθώς σχετίζονται με την οικονομική διάσωση της χώρας.

Ειδικότερα, η απόφαση του Αρείου Πάγου θεμελιώνει ως εξής τη συνταγματικότητα των περικοπών, με βάση και τις περικοπές που έγιναν όχι μόνον για το 11μηνο αλλά και τα μνημόνια. «Η κατάργηση από 1-1-2013 των τριών επιδομάτων στους συνταξιούχους εντάσσεται σε ένα πλέγμα ρυθμίσεων με τις οποίες ο νομοθέτης, αντιμέτωπος με την οικονομική κατάρρευση της χώρας και αδυνατώντας να χρηματοδοτεί τους οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης στον ίδιο βαθμό με το παρελθόν, εγκαθίδρυσε νέο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, τη βιωσιμότητα του οποίου στηρίζουν παράλληλα με τους μειωμένους, κρατικούς πόρους και συγκεκριμένες κατηγορίες συνταξιούχων».

Και η απόφαση συνεχίζει: «Οι συνταξιούχοι υποβάλλονται σε θυσία μέρους του εκ συντάξεων εισοδήματός τους χάριν τόσο της αποκατάστασης της δημοσιονομικής ισορροπίας όσο και της βιωσιμότητας των οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης. Ενόψει τούτων, η επίμαχη με κατάργηση των επιδομάτων εορτών και αδείας, ευρίσκει έρεισμα στον νόμο, και εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πρόγραμμα, αφενός για την αποκατάσταση της δημοσιονομικής ισορροπίας της χώρας και αφετέρου, σύμφωνα με την επιταγή του Συντάγματος, για τη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος, χάριν της βιωσιμότητάς του.

Συνεπώς, η θέσπισή τους εξυπηρετεί σκοπούς δημοσίου συμφέροντος και όχι απλώς ταμειακό συμφέρον του Δημοσίου ή των λοιπών φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης, καθ’ όσον τα ποσά που περικόπτονται παραμένουν στην περιουσία των ως άνω οργανισμών προς ενίσχυση της βιωσιμότητας αυτών και συνακόλουθα την εξυπηρέτηση των συνταξιούχων στο σύνολό τους».

«Οχι» από ΣτΕ

Αντιθέτως, το Συμβούλιο της Επικρατείας με σειρά αποφάσεων της Ολομελείας του το 2015 έκρινε τις μνημονιακέε περικοπές ως αντισυνταγματικές, με βασικό σκεπτικό ότι για αυτές ήταν απαραίτητες αναλογιστικές μελέτες προκειμένου να υπάρχει πραγματική καταγραφή και αξιολόγηση των επιπτώσεων που προκλήθηκαν σε συνταξιούχους είτε στις κύριες είτε στις επικουρικές συντάξεις.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την Ολομέλεια του ΣτΕ το Σύνταγμα επιβάλλει στο κράτος, όταν λαμβάνονται μέτρα περικοπής των συντάξεων, να προβαίνει «σε ειδική, εμπεριστατωμένη και επιστημονικά τεκμηριωμένη μελέτη, από την οποία να προκύπτει ότι τα συγκεκριμένα μέτρα είναι πράγματι πρόσφορα, αλλά και αναγκαία για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος της βιωσιμότητας των φορέων κοινωνικής ασφάλισης ενόψει των παραγόντων που το προκάλεσαν, έτσι ώστε η λήψη των μέτρων αυτών να είναι σύμφωνη με τις συνταγματικές αρχές της αναλογικότητας και της ισότητας στα δημόσια βάρη, και αφετέρου ότι οι επιπτώσεις από τα μέτρα αυτά στο βιοτικό επίπεδο των πληττομένων προσώπων, συνδυαζόμενες με άλλα τυχόν ληφθέντα μέτρα (φορολογικά κ.ά.), αλλά και με το σύνολο των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών της δεδομένης συγκυρίας, δεν οδηγούν σε ανεπίτρεπτη παραβίαση του πυρήνα του συνταγματικού δικαιώματος σε κοινωνική ασφάλιση».

Και για τις δύο αυτές αντίθετες αποφάσεις περί των μνημονιακών περικοπών καλείται πλέον να επιληφθεί το ΑΕΔ στο τμήμα που αφορά μόνον τις επικουρικές στον ιδιωτικό τομέα, γιατί αυτό ήταν το αντικείμενο της δίκης, επί του οποίου αποφάσισε ο Αρειος Πάγος, και όχι το σύνολο των περικοπών, καθώς το σύνολο δεν παραπέμπεται στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο.

Στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο μετέχουν οι πρόεδροι των Ανωτάτων Δικαστηρίων (Συμβούλιο της Επικρατείας, Αρειος Πάγος και Ελεγκτικό Συνέδριο) και ανώτατοι δικαστικοί.