51 χρόνια από την εξέγερση του Πολυτεχνείου

Πενήντα ένα χρόνια συμπληρώνονται σήμερα, Κυριακή 17 Νοεμβρίου, από την εξέγερση του Πολυτεχνείου κατά της δικτατορίας των συνταγματαρχών καθώς και τα γεγονότα που σηματοδότησαν μια μαζική αντιδικτατορική διαμαρτυρία.

14 Νοεμβρίου 1973

Φοιτητές συγκεντρώνονται στο Πολυτεχνείο Αθηνών, διαμαρτυρόμενοι για την καταστολή, τη στέρηση της ελευθερίας και τις πολιτικές της Χούντας. Δημιουργείται Συντονιστική Επιτροπή και ξεκινά οργάνωση κατάληψης. Οι φοιτητές διεκδικούν “Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία”. Ιδρύεται ο ραδιοφωνικός σταθμός του Πολυτεχνείου, μέσω του οποίου μεταδίδονται τα αιτήματα των διαδηλωτών, ενθαρρύνοντας την προσέλευση πολιτών.

«Εδώ Πολυτεχνείο, εδώ Πολυτεχνείο!» ήταν τα πρώτα λόγια που ακούστηκαν από τον σταθμό από τις φωνές της Μαρίας Δαμανάκη, του Δημήτρη Παπαχρήστου και του Μίλτου Χαραλαμπίδη.

«Λαέ της Ελλάδας, το Πολυτεχνείο είναι σημαιοφόρος του αγώνα μας, του αγώνα σας, του κοινού μας αγώνα ενάντια στη δικτατορία και για τη δημοκρατία».

15 Νοεμβρίου 1973

Ο αριθμός των συγκεντρωμένων αυξάνεται δραματικά. Οι διαδηλωτές καταγγέλλουν τη χούντα και ζητούν την αποκατάσταση της δημοκρατίας. Η ατμόσφαιρα φορτίζεται με ένταση, καθώς οι δυνάμεις ασφαλείας συγκεντρώνονται γύρω από το Πολυτεχνείο .Ο ραδιοφωνικός σταθμός μεταφέρει μηνύματα για ενότητα και αντίσταση, ενώ το πλήθος εκφράζει μαζικά την αντίθεσή του στη δικτατορία.

Ακολούθησαν δυο ημέρες αγώνα αλλά και αγωνίας, καθώς χουντικοί επιχείρησαν να εισβάλουν στο Πολυτεχνείο για να περιοριστούν ωστόσο από ομάδες περιφρούρησης. 

17 Νοεμβρίου 1973

Τα ξημερώματα της 17ης Νοεμβρίου, η Χούντα στέλνει στρατιωτικές δυνάμεις και τανκς για την καταστολή της εξέγερσης. Στις 3:00 τα ξημερώματα, το τανκ γκρεμίζει την πύλη του Πολυτεχνείου.

Οι φοιτητές καλούσαν τους στρατιώτες από τον σταθμό τους να αψηφήσουν τις εντολές των ανωτέρων τους. Ο εκφωνητής απήγγειλε τον εθνικό ύμνο, ενώ το ίδιο έκαναν και οι φοιτητές που είχαν συγκεντρωθεί στο κεντρικό προαύλιο. Η μετάδοση συνεχίστηκε ακόμα και μετά την είσοδο του άρματος στον χώρο της σχολής. Οι φοιτητές που είχαν παραμείνει στο Πολυτεχνείο, μαζεύτηκαν στο κεντρικό προαύλιο, ψάλλοντας τον εθνικό ύμνο. Η πτώση της πύλης ακολουθήθηκε από την είσοδο μιας μονάδας ενόπλων στρατιωτών των ΛΟΚ που οδήγησαν τους φοιτητές έξω από το Πολυτεχνείο, μέσω της πύλης της οδού Στουρνάρη.

Λίγο αργότερα συνελήφθησαν και οι εκφωνητές που έως τότε είχαν παραμείνει στο πόστο τους.

Η δικτατορία δήλωνε 34 νεκρούς και 840 συλλήψεις. Με τη μεταπολίτευση δηλώθηκαν άλλες 21 τουλάχιστον περιπτώσεις θανάσιμου τραυματισμού και τουλάχιστον 2.400 συλλήψεις. Ωστόσο, τα θύματα πρέπει να ήταν πολύ περισσότερα, καθώς προκειμένου να διαφύγουν τη σύλληψη, πολλοί βαριά τραυματισμένοι αρνήθηκαν να διακομιστούν σε νοσοκομείο.

Ο δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος κήρυξε στρατιωτικό νόμο, αλλά στις 25 Νοεμβρίου ανατράπηκε με πραξικόπημα.

Η εξέγερση του Πολυτεχνείου κατεστάλη βίαια από τη χούντα των συνταγματαρχών με την επίθεση του στρατού και της αστυνομίας και την είσοδο του τανκ στο χώρο του Πολυτεχνείου, τις δολοφονίες, τους τραυματισμούς, τις συλλήψεις και βασανισμούς φοιτητών και πολιτών και την επιβολή στρατιωτικού νόμου για τη χώρα. Όμως το μήνυμα του Πολυτεχνείου, η συμμετοχή και η θυσία των ανθρώπων που βρέθηκαν εκεί κλόνισε συθέμελα το δικτατορικό καθεστώς και άφησε μια σημαντική παρακαταθήκη στις επόμενες γενιές, ενώ το ίδιο το γεγονός της εξέγερσης του Πολυτεχνείου αποτελεί την κορυφαία εκδήλωση αντιδικτατορικής δράσης.

Ο επίσημος εορτασμός της επετείου της εξέγερσης κάθε 17η Νοεμβρίου καθιερώθηκε το 1981, από τη τότε κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου.