Προσωπικός αριθμός πολίτη: Υποχρεωτικός για συναλλαγές με το Δημόσιο - Πότε έρχεται

Σε εφαρμογή τίθεται εντός του επόμενου διμήνου ο προσωπικός αριθμός Πολίτη φέρνοντας τα πάνω κάτω στις συναλλαγές των πολιτών με το Δημόσιο.

Σύμφωνα με πληροφορίες, το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης εξετάζει ο εν λόγω αριθμός να είναι υποχρεωτικός για όλους τους πολίτες αλλά αυτό θα καθοριστεί σε δεύτερο χρόνο, καθώς πρώτα πρέπει να αποφασιστεί η διαδικασία χορήγησης και να ενοποιηθούν τα τέσσερα διαφορετικά μητρώα της δημόσια διοίκησης.

Σημειώνεται ότι, όπως έχουν δηλώσει κυβερνητικά στελέχη, ο νέος Προσωπικός αριθμός του πολίτη θα είναι καταγεγραμμένος στις νέες ταυτότητες. Μάλιστα εξετάζεται τα πρώτα ψηφία να τα επιλέγει ο ίδιος ο πολίτης, όταν ανοίξει η ειδική πλατφόρμα στο gov.gr.

Τι θα ισχύει με ΑΦΜ και τις συναλλαγές στο Δημόσιο

Ο βασικός στόχος που έχει ο προσωπικός αριθμός πολίτη θα είναι ουσιαστικά η διευκόλυνση στις φυσικές και ηλεκτρονικές συναλλαγές των πολιτών με το Δημόσιο. Ο προσωπικός αριθμός που θα μας ακολουθεί στο υπόλοιπο της ζωής μας, θα είναι το ΑΦΜ μας συν τρία ακόμα ψηφία (ένα γράμμα και δύο αριθμοί).

Ο Προσωπικός αριθμός πολίτη δεν θα καταργήσει τον ΑΦΜ που τηρούν περίπου 9.000.000 φορολογούμενοι καθώς ο Αριθμός Φορολογικού Μητρώου θα αποτελεί τον βασικό πυλώνα του προσωπικού Αριθμού.

Όταν ο πολίτης επισκεφτεί οποιαδήποτε Δημόσια Υπηρεσία π.χ. Εφορία, ΕΦΚΑ, περιφέρειες ή δήμους μπορεί να δίνει μόνο τον αριθμό αυτόν χωρίς κατά περίπτωση να απαιτείται να θυμάται τον ΑΦΜ, τον ΑΜΚΑ, τον αριθμό ταυτότητας κτλ.

Ακόμα και όταν οι πολίτες επισκέπτονται π.χ. κάποιον γιατρό, ο Προσωπικός αριθμός πολίτη (ΠΑ) θα “βοηθά” τον γιατρό να εντοπίζει τον ΑΜΚΑ για να τους γράψει τα φάρμακα ή το παραπεμπτικό της εξέτασης.

Από την άλλη δεν αλλάζει τίποτα στις ηλεκτρονικές συναλλαγές μέσω του gov.gr. Αυτό σημαίνει θα συνεχίσουν οι πολίτες να χρησιμοποιούν για το gov.gr τους κωδικούς χρήστη του taxisnet ή και τους web Banking κωδικούς όπου αυτό προβλέπεται. Στην περίπτωση συναλλαγών πολιτών με τον ιδιωτικό τομέα προς το παρόν ο προσωπικός αριθμός δεν φέρνει κάποια αλλαγή.

Προσωπικός αριθμός πολίτη: «Αχρηστεύονται» ΑΜΚΑ, ταυτότητες και διαβατήρια;

Σε σχέση με τους υπόλοιπους αριθμούς όπως είναι ΑΜΚΑ, ο αριθμός ταυτότητας, ο αριθμός διαβατηρίου δεν αλλάζει κάτι, δηλαδή δεν καταργούνται αλλά δεν χρειάζεται κάποιος να τους θυμάται, όπως, ήδη δεν χρειάζεται να θυμόμαστε και άλλους αριθμούς στο Δημόσιο Τομέα όπως είναι για παράδειγμα ο αριθμός στο Μητρώο Πολιτών.

Ένα πρόσθετο όφελος που έχει ο Προσωπικός αριθμός πολίτη είναι και ότι ο πολίτης θα αποκτήσει ενιαία εικόνα στα επιμέρους μητρώα του Δημοσίου καθότι μέχρι σήμερα μπορεί να υπάρχουν διαφορές μεταξύ επιμέρους στοιχείων. Για παράδειγμα το όνομα Κωνσταντίνος, Κώστας, Ντίνος που μπορεί να αναφέρονται στο ίδιο άτομο αλλά γράφεται με διαφορετικό τρόπο.

Υπενθυμίζεται πως ο προσωπικός αριθμός έχει νομοθετηθεί από το 2020 με στόχο να βάλει τέλος στη διαδικασία προσκόμισης σωρείας εγγράφων που απαιτούνται ακόμα και για απλές διεργασίες.

Τι ισχύει με τα προσωπικά δεδομένα

Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα δημοσίευσε τη Γνωμοδότησή της 1/2024 επί του σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος για τη ρύθμιση ειδικότερων ζητημάτων που έχει ο Προσωπικός αριθμός πολίτη.

Ο Προσωπικός Αριθμός του Πολίτη, θα είναι ο ΑΦΜ μας συν τρία ακόμα ψηφία, ένα γράμμα και δύο αριθμοί, που θα τα επιλέγει ο ίδιος ο πολίτης σε ειδική πλατφόρμα στο gov.gr.

Ο Προσωπικός αριθμός πολίτη (ΠΑ) θα είναι υποχρεωτικός για τις συναλλαγές με το δημόσιο, δηλαδή όταν οι πολίτες επισκέπτονται π.χ. κάποιον γιατρό, θα δίνουν τον προσωπικό τους αριθμό και εκείνος θα εντοπίζει τον ΑΜΚΑ για να τους γράψει τα φάρμακα ή το παραπεμπτικό της εξέτασης 

Η Γνωμοδότηση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα χωρίζεται σε δύο επιμέρους ενότητες.

Στην πρώτη ενότητα, η Αρχή καταθέτει γενικές παρατηρήσεις επί της λειτουργίας και αποστολής του Προσωπικού Αριθμού και επί γενικότερων ζητημάτων νομιμότητας, ενώ στη δεύτερη ενότητα προχωρά σε ειδικότερες επισημάνσεις επί των διατάξεων του σχεδίου ΠΔ.

Στις γενικές παρατηρήσεις που διατυπώνει η Αρχή, περιλαμβάνονται τα εξής:

1. Ως προς τη σχεδιαστική επιλογή και αρχιτεκτονική του συστήματος, η Αρχή παρατηρεί πως αυτή έχει ως συνέπεια «τη συγκέντρωση, σ’ ένα κεντρικό σημείο, δεδομένων όπως το ονοματεπώνυμο, πατρώνυμο, μητρώνυμο, τόπος γέννησης, αλλά και όλων των τομεακών αναγνωριστικών τα οποία χρησιμοποιούν οι πολίτες για διαφορετικούς σκοπούς σε διαφορετικούς τομείς (Αριθμός Φορολογικού Μητρώου, Αριθμός Δελτίου Ταυτότητας, Αριθμός Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης)».

Η Αρχή επισημαίνει πως θα μπορούσε ενδεχομένως να έχει εξεταστεί μια διαφορετική αρχιτεκτονική, βάσει της οποίας δεν θα ήταν αναγκαία η τήρηση όλων των επιμέρους τομεακών αναγνωριστικών στο κεντρικό μητρώο του Προσωπικού Αριθμού, «εάν τα προσωπικά δεδομένα «όνομα – επώνυμο – πατρώνυμο – μητρώνυμο – ημερομηνία/γέννησης – τόπος γέννησης» ήταν επικαιροποιημένα σε όλα τα επιμέρους μητρώα».

2. Ως προς τον σκοπό της επεξεργασίας, ο οποίος συνίσταται στην επαλήθευση ταυτότητας των φυσικών προσώπων προς τους φορείς του δημοσίου τομέα, δια της αντιστοίχισης του Προσωπικού Αριθμού με τους αναγνωριστικούς αριθμούς των επιμέρους μητρώων του κάθε δημοσίου φορέα, χωρίς ο αριθμός αυτός να τηρείται στα επιμέρους μητρώα, η Αρχή διατυπώνει τη γνώμη πως, βάσει του σκοπού αυτού, «η επεξεργασία που αφορά το μητρώο του ΠΑ πληροί τις αρχές επεξεργασίας του άρθρου 5 παρ. 1 του ΓΚΠΔ». Παράλληλα όμως, η Αρχή επισημαίνει πως ο εν λόγω σκοπός θα πρέπει να παραμείνει και στο μέλλον ως ο μοναδικός σκοπός επεξεργασίας, διαφορετικά θα απαιτηθεί νομοθετική ρύθμιση και εκ νέου αξιολόγηση της νομιμότητας της επεξεργασίας.

3. Ως προς την απουσία πρόβλεψης για αναγραφή του Προσωπικού Αριθμού σε δημόσιο έγγραφο, η Αρχή «αξιολογεί ως επαρκές το επίπεδο προστασίας της χρήσης του ΠΑ ως δεδομένου προσωπικού χαρακτήρα στο πλαίσιο της παραπάνω αναφερόμενης επεξεργασίας (τήρηση της αρχής της ελαχιστοποίησης), με την παραδοχή ότι δεν αναγράφεται σε κάποιο δημόσιο έγγραφο».

4. Ως προς την ανάγκη τήρησης πολλαπλών τομεακών αναγνωριστικών από δημόσιους φορείς, μετά την καθιέρωση του Προσωπικού Αριθμού (και μετά την ορθή λειτουργία του μητρώου αυτού και των συναφών διαδικασιών διαλειτουργικότητας), η Αρχή επισημαίνει πως η ανάγκη αυτή παύει, καθώς άλλωστε η τυχόν τήρηση πέραν του ενός τομεακού αναγνωριστικού θα προσέκρουε στην αρχή της ελαχιστοποίησης.

Προς τούτο, η Αρχή προτείνει την πρόβλεψη στον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό αφενός περί της προσαρμογής των μητρώων του Δημοσίου στη λογική της τήρησης ενός και μόνο τομεακού αναγνωριστικού ανά φορέα, αφετέρου περί του αποκλεισμού της δυνατότητας διαβίβασης από το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης προς τους δημοσίους φορείς «τομεακών αναγνωριστικών διαφορετικών από το αναγνωριστικό που αντιστοιχεί στον τομέα του κάθε φορέα, δραστηριότητα η οποία (ως διαλειτουργικότητα) είναι αρμοδιότητα του ΥΨΔ».

5. Ως προς τον ρόλο του Προσωπικού Αριθμού ως δεδομένου ταυτοποίησης του Κανονισμού eIDAS, η Αρχή παρατηρεί πως από τις διατάξεις του σχεδίου ΠΔ δεν προκύπτει σχετικός σχεδιασμός, ο οποίος, εφόσον υπάρξει, σκόπιμο είναι να περιληφθεί στο ΠΔ. Το ίδιο προτείνεται και στην περίπτωση όπου υπάρχει σχεδιασμός για ενδεχόμενη χρήση του Προσωπικού Αριθμού για την αυθεντικοποίηση του πολίτη σε ηλεκτρονικές υπηρεσίες, μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης- gov.gr