Νομοσχέδιο: Νέα δεδομένα στην ασφαλιστική ενημερότητα

Πιο εύκολη θα είναι στο εξής η χορήγηση ασφαλιστικής ενημερότητας για όσους έχουν μικρές οφειλές προς τον ΕΦΚΑ, που δεν θα υπερβαίνουν τα 100 ευρώ. Πρόκειται για μία από τις πρόσθετες διατάξεις που εντάχθηκαν στο νομοσχέδιο για τον ΕΦΚΑ, που εισάγεται εντός της ημέρας προς ψήφιση, στην Βουλή. Παράλληλα στο σχέδιο νόμου υπάρχουν όλες οι διατάξεις που αφορούν το δικαίωμα που θα έχουν στο εξής στελέχη από τον ιδιωτικό τομέα να καταλαμβάνουν θέσεις διευθυντών και γενικών διευθυντών στον Φορέα. Επίσης, καθορίζεται το πριμ παραγωγικότητας που θα παίρνουν εφεξής οι υπάλληλοι στον ΕΦΚΑ, αλλά ταυτόχρονα συστήνεται και μονάδα εσωτερικού ελέγχου, ενώ  επιταχύνονται οι πειθαρχικές διαδικασίες. Επιπρόσθετα, το σύστημα προμηθειών αποκτά μεγαλύτερη ευελιξία και συστήνεται εταιρεία ειδικού σκοπού για την καλύτερη αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του Φορέα.

Με άλλες διατάξεις στο ίδιο νομοσχέδιο καταργείται η προεγγραφή των μη μισθωτών στον ΕΦΚΑ με την έναρξη δραστηριότητας, χορηγείται άδεια μετ’ αποδοχών διάρκειας 10 ημερών για γονείς με παιδιά που έχουν σπάνια νοσήματα, δίνεται το δικαίωμα της επιλογής του ασφαλιστικού φορέα για όσους ασφαλισμένους έχουν διπλή ιδιότητα και διευκρινίζεται ότι θα καλυφθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό το σύνολο των εισφορών (εργοδοτών και εργαζομένων) στις επιχειρήσεις που ανεστάλη η λειτουργία το διήμερο 25 – 26 Ιανουαρίου, λόγω της κακοκαιρίας «Ελπίς».

Πιο αναλυτικά, οι κυριότερες διατάξεις στο νομοσχέδιο για τον ΕΦΚΑ είναι οι εξής:

1. Προβλέπεται η δυνατότητα πρόσληψης Γενικών Διευθυντών και Διευθυντών με τριετή θητεία (και δυνατότητα ανανέωσης άπαξ) τόσο από το δημόσιο όσο και από τον ιδιωτικό τομέα. Η πρόσληψη θα γίνεται με διαφανείς διαδικασίες (δημόσια προκήρυξη με απόφαση του Διοικητή του e-ΕΦΚΑ), σύμπραξη του ΑΣΕΠ και κίνητρα προσέλκυσης με στόχο την ανανέωση στα ανώτερα κλιμάκια με υψηλού επιπέδου στελέχη, ικανά να ανταποκριθούν στα μεγέθη του Οργανισμού και στις προκλήσεις του μετασχηματισμού του.
2. Προσδιορίζεται σύστημα επιβράβευσης παραγωγικότητας σε όλον τον ΕΦΚΑ. Ξεκινώντας από τις λειτουργίες της εκκαθάρισης των συντάξεων και εξυπηρέτησης των πολιτών, το πριμ θα συνδέεται με συγκεκριμένους στόχους που μπορεί να τίθενται σύμφωνα με τις ανάγκες ανά Γενική Διεύθυνση, ανάλογα με το αντικείμενο και τις προτεραιότητες του Φορέα. Το σύστημα αυτό συνοδεύεται και από αντίστοιχο σύστημα ελέγχου και λογοδοσίας όπως περιγράφεται παρακάτω.
3. Συστήνεται Μονάδα Εσωτερικών Ερευνών για την πιο συστηματική αντιμετώπιση των καταγγελιών που αφορούν στον ΕΦΚΑ. Η Μονάδα, επικεφαλής της οποίας θα είναι πρώην ανώτερος δικαστικός (Αντιεισαγγελέας Αρείου Πάγου) θα επιφορτιστεί με την άμεση διερεύνηση καταγγελιών και αιτημάτων και τη διενέργεια αυτεπάγγελτων ελέγχων (π.χ. επί υπέρμετρων καθυστερήσεων). Αν με το πόρισμα της Μονάδας διαπιστώνεται η τέλεση πειθαρχικού παραπτώματος, τότε ο επικεφαλής θα παραγγέλλει την άσκηση πειθαρχικής δίωξης, που θα είναι δεσμευτική για τα αρμόδια πειθαρχικά όργανα.
4. Επιταχύνονται οι πειθαρχικές διαδικασίες, λαμβάνοντας υπόψη ότι οι διαδικασίες στα Πειθαρχικά Συμβούλια του ΕΦΚΑ έχουν αυτή τη στιγμή μέσο χρόνο ολοκλήρωσης τα 2 έτη. Ειδικότερα, η άσκηση της πειθαρχικής δίωξης θα γίνεται σε ένα μήνα (αντί 3 μηνών) και θα ολοκληρώνεται σε ένα μήνα από την κλήση σε απολογία (αντί 2 μηνών). Στο πλαίσιο της ενίσχυσης της αμεροληψίας των ελέγχων, οι ΕΔΕ θα διενεργούνται υποχρεωτικά από υπάλληλο άλλου Υπουργείου και θα περατώνονται σε ένα μήνα. Το Πειθαρχικό Συμβούλιο του ΕΦΚΑ θα συγκροτείται με τρία μέλη (πρόεδρος δικαστικός, πάρεδρος Νομικού Συμβουλίου του Κράτους και μόνιμος υπάλληλος εκτός Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων), χωρίς συμμετοχή των αιρετών εκπροσώπων εργαζομένων του ΕΦΚΑ. Θα είναι αρμόδιο για όλες τις υποθέσεις που εκκινούν μετά την δημοσίευση του νόμου και για τις εκκρεμείς διαδικασίες, εφόσον δεν έχουν εισαχθεί προς κρίση. Η επιτάχυνση των πειθαρχικών διαδικασιών αποσκοπεί στην ενίσχυση του πνεύματος λογοδοσίας στους υπαλλήλους, ώστε να είναι σαφές ότι μαζί με την επιβράβευση για την επίτευξη στόχων, θα ελέγχονται για την εκτέλεση του έργου τους.
5. Καθίσταται πιο ευέλικτο το σύστημα των προμηθειών ώστε να δοθεί τέλος σε φαινόμενα, όπως η μη έγκαιρη προμήθεια αναλώσιμων, ανταλλακτικών και η δυσκολία αντικατάστασης παρωχημένου εξοπλισμού (π.χ. Η/Υ, κλιματιστικά κ.λπ.). Στην ίδια λογική της αύξησης της ταχύτητας και της ευελιξίας καταργούνται μια σειρά από παρωχημένες διατάξεις που προβλέπουν χρονοβόρες διαδικασίες έγκρισης από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων για δαπάνες που αφορούν τον ΕΦΚΑ (έγκριση για τη σκοπιμότητα ανάθεσης υπηρεσιών μηχανοργάνωσης, εργασιών συντήρησης κλπ.) και παρεμποδίζουν τη δράση της διοίκησης.
6. Προωθείται η αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του ΕΦΚΑ μέσω σύστασης Εταιρείας Ειδικού Σκοπού με τίτλο «Εταιρεία Ακινήτων e-ΕΦΚΑ» που θα υπόκειται σε αυστηρό πλαίσιο εταιρικής διακυβέρνησης με αυξημένα εχέγγυα διαφάνειας και λογοδοσίας, αλλά και δυνατότητα αξιοποίησης των καλών πρακτικών του ιδιωτικού τομέα για τη διαχείριση του χαρτοφυλακίου ακινήτων που θα διαθέτει. Είναι ενδεικτικό ότι ο Φορέας διαθέτει 400 ακίνητα σε όλη τη χώρα, συνολικής αντικειμενικής αξίας άνω του 1 δις ευρώ και τουλάχιστον το 20% -που αφορά ακίνητα μεγάλης αξίας- μένει τελείως αναξιοποίητο, με αποτέλεσμα την απώλεια πόρων και προσόδων για το ασφαλιστικό σύστημα. Η ενεργότερη διαχείριση της ακίνητης περιουσίας του ΕΦΚΑ μέσω της νέας εταιρείας μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην αύξηση των πόρων του ασφαλιστικού συστήματος.

7. Χορήγηση αποδεικτικού ασφαλιστικής ενημερότητας με οφειλές έως 100 ευρώ στον e-ΕΦΚΑ

Προβλέπεται ότι για τη χορήγηση αποδεικτικού ασφαλιστικής ενημερότητας, δεν λαμβάνονται υπόψη βεβαιωμένες προς τον e-ΕΦΚΑ οφειλές του αιτούντος  μέχρι του ποσού των 100 ευρώ.  Με  την προτεινόμενη ρύθμιση διευκολύνεται η χορήγηση ασφαλιστικής ενημερότητας για το σύνολο των συναλλασσόμενων με τον e-ΕΦΚΑ, καθώς αντιμετωπίζονται προβλήματα σχετικά με τη λειτουργία του λογισμικού της έκδοσης ασφαλιστικής ενημερότητας που οδηγούν στην καθυστέρηση της χορήγησης του σχετικού αποδεικτικού λόγω οφειλών πολύ χαμηλού ύψους. 

8. Κατάργηση προεγγραφής μη μισθωτών στον e-ΕΦΚΑ με την έναρξη δραστηριότητας- Πιο εύκολη η διαδικασία έναρξης ή μεταβολής εργασιών στην Εφορία

Με την προτεινόμενη ρύθμιση καταργείται η διαδικασία της απογραφικής δήλωσης («προεγγραφής») μη μισθωτών στον e-Ε.Φ.Κ.Α. και αντικαθίσταται από την απευθείας εγγραφή του πολίτη ως ασφαλισμένου μη μισθωτού, όταν κάνει έναρξη ή μεταβολή εργασιών στην Εφορία. Απλουστεύεται έτσι η διαδικασία έναρξης και μεταβολής εργασιών στην Εφορία, καθώς δεν θα απαιτείται η προηγούμενη λήψη της απογραφικής δήλωσης από τον ασφαλιστικό φορέα. Με τη διασύνδεση των πληροφοριακών συστημάτων των εμπλεκόμενων υπηρεσιών, ο e-Ε.Φ.Κ.Α. θα μπορεί πλέον να υποδέχεται την πληροφορία της έναρξης/μεταβολής, χωρίς να είναι απαραίτητη η προεγγραφή του ασφαλισμένου σε αυτόν, προκειμένου να προχωρήσει σε έναρξη εργασιών στην Εφορία ή προσθήκη νέας δραστηριότητας  στην ασφάλιση του e-Ε.Φ.Κ.Α.

9. Άδεια 10 ημερών μετ’ αποδοχών στους γονείς για σπάνια νοσήματα των παιδιών

Συμπληρώνεται η διάταξη του άρθρου 43 του ν. 4808/2021 (Νόμος για την Προστασία της Εργασίας)  που προβλέπει άδεια 10 ημερών μετ’ αποδοχών λόγω σοβαρών νοσημάτων των παιδιών, με πρόβλεψη για τα παιδιά που πάσχουν από σπάνια νοσήματα περιλαμβανόμενα στον κατάλογο ORPHANET. Τα νοσήματα θεωρούνται σπάνια όταν προσβάλουν 5 στα 10.000 άτομα στην κοινότητα, χαρακτηρίζονται από υψηλή ετερογένεια και στην πλειονότητά τους είναι γενετικής φύσης (αυτοάνοσα νοσήματα, συγγενείς δυσπλασίες, κ.λπ.). Υπενθυμίζεται ότι η άδεια αυτή είναι εξαιρετική και δίνεται επιπλέον της άδειας νόσησης τέκνου και της άδειας φροντιστή.

10.Επιλογή ασφαλιστικού φορέα για ασφαλισμένους με διπλή ιδιότητα

Σκοπός της προτεινόμενης διάταξης είναι η παροχή δυνατότητας επιλογής του ενταχθέντα στον e-Ε.Φ.Κ.Α. φορέα, στον οποίο θα υπάγονται ασφαλισμένοι, οι οποίοι υπάγονταν σε δύο φορείς κύριας ασφάλισης λόγω ιδιότητας (μηχανικοί, δικηγόροι, ιατροί) μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2016 και κατέβαλλαν διπλές εισφορές παρότι είχαν μία απασχόληση.

Με το άρθρο 20 του ν. 4488/2017 αποσυνδέθηκε η υπαγωγή στην ασφάλιση των δικηγόρων και των μηχανικών από την εγγραφή στους Δικηγορικούς Συλλόγους και στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, αντίστοιχα. Από 1^η Ιανουαρίου 2017 οι δικηγόροι και οι μηχανικοί υπάγονται στην ασφάλιση του e-Ε.Φ.Κ.Α. ως μη μισθωτοί εφόσον προβούν σε έναρξη άσκησης του επαγγέλματος στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. και ως έμμισθοι ή μισθωτοί, αντίστοιχα, εφόσον απασχοληθούν σε συγκεκριμένο εντολέα ή εργοδότη, αντίστοιχα. Στη δεύτερη περίπτωση, ανέκυψε ζήτημα για τον αρμόδιο φορέα ασφάλισης από 1.1.2017, ιδίως για πρόσωπα με «κλειστά» βιβλία.

Στο νόμο Κατρούγκαλου δεν υπήρξε πρόνοια για την επιλογή του πρώην φορέα, στον οποίο θα θεωρείται ότι διανύεται ο χρόνος ασφάλισης από 01.01.2017 και έπειτα, εφόσον ο ασφαλισμένος δεν επέλεγε τη συνέχιση της διπλής ασφάλισης, με συνέπεια να ανακύψει ζήτημα στη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού του δικαιώματος.

Με την προτεινόμενη ρύθμιση δίνεται δικαίωμα επιλογής πρώην φορέα στους ασφαλισμένους. Ειδικότερα, με αίτηση του ασφαλισμένου προς τον e-Ε.Φ.Κ.Α. που θα πρέπει να υποβληθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022 και θα ανατρέχει στην 1^η Ιανουαρίου 2017, οι αιτούντες θα επιλέξουν τον πρώην φορέα, με τις διατάξεις του οποίου θα συνεχίζουν την ασφάλισή τους εντός του e-Ε.Φ.Κ.Α. Αίτηση επιλογής πρώην φορέα θα μπορούν να υποβάλουν και πρόσωπα που έχουν ήδη υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης, προκειμένου να καθοριστεί η αρμόδια εντός του e-Ε.Φ.Κ.Α. υπηρεσία για την επεξεργασία της αίτησης συνταξιοδότησής τους, καθώς και ασφαλισμένοι που έχουν επιλέξει ή επιλέγουν και την προαιρετική καταβολή δεύτερης εισφοράς, δεδομένου ότι και για τους τελευταίους πρέπει να καθοριστεί ο φορέας με βάση τις διατάξεις του οποίου καταβάλλει τις αναλογούσες εισφορές ο εργοδότης.

Σημειώνεται  ότι η επιλογή φορέα δεν θα οδηγήσει σε επιστροφή επιπλέον εισφορών που είχαν καταβληθεί ή σε αναζήτηση επιπλέον εισφορών που δεν είχαν καταλογισθεί για το διάστημα από 1^η Ιανουαρίου 2017 έως το μήνα της δήλωσης.

11.Κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών από το κράτος για τις εταιρείες που έμειναν κλειστές στις 25-26 Ιανουαρίου λόγω «Ελπίς»

Για τις επιχειρήσεις η λειτουργία των οποίων ανεστάλη το διήμερο 25-26 Ιανουαρίου στις περιοχές που τέθηκαν σε κατάσταση ειδικής κινητοποίησης Πολιτικής Προστασίας (Περιφέρειες Αττικής, Κρήτης και Νοτίου Αιγαίου, Περιφερειακές Ενότητες Βοιωτίας και Εύβοιας της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας) προτείνεται ρύθμιση για ανακούφιση των συνεπειών από την αναστολή αυτή τόσο για τους εργαζομένους όσο και για τις επιχειρήσεις. Στο πλαίσιο αυτό, προβλέπεται η κάλυψη από τον κρατικό προϋπολογισμό του συνόλου των εισφορών εργαζομένου και εργοδότη και για το σύνολο των κλάδων ασφάλισης για τους οποίους προκύπτει υποχρέωση ασφάλισης. Για τις ημέρες της αναστολής προβλέπεται επιπλέον η καταβολή των αποδοχών των εργαζομένων από τις επιχειρήσεις. Ο τρόπος, ό χρόνος και η διαδικασία για την κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών προς τον e-ΕΦΚΑ και οι λεπτομέρειες υποβολής των Αναλυτικών Περιοδικών Δηλώσεων θα ρυθμιστούν με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων.