Στοιχεία σοκ: Πάνω από το 26% του πληθυσμού σε συνθήκες φτώχειας - Στο κατώφλι της ένδειας 826.639 νοικοκυριά

Oριακή ήταν η μείωση για το 2023 στον δείκτη της ΕΛΣΤΑΤ που μετράει τον κίνδυνο της φτώχειας, φέρνοντας το ποσοστό στο 26,1%, δείχνοντας ότι τουλάχιστον ο ένας στους τέσσερις βρίσκεται με εισόδημα χαμηλότερο των 12.663 ευρώ (αν είναι μέλος τετραμελούς οικογένειας) ή των 6.030 ευρώ (αν ζει μόνος του).

Με βάση τα στοιχεία της Έρευνας Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών 2023, 2.658.400 άτομα βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού.

Στο πλαίσιο του προγράμματος «Ευρώπη 2030», αναφορικά με την καταπολέμηση της φτώχειας, έχει τεθεί ως στόχος «να μειωθούν κατά 15 εκατομμύρια τα άτομα που βρίσκονται ή που κινδυνεύουν να βρεθούν σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικό αποκλεισμό, εκ των οποίων τα 5 εκατομμύρια είναι παιδιά». Ο δείκτης του κινδύνου φτώχειας συντίθεται από τους ακόλουθους τρεις επιμέρους δείκτες:

• Τον δείκτη κινδύνου φτώχειας, ο οποίος αυξήθηκε το 2023 στο 18,9% από 18,8% το 2022. Το 18,9% είναι το υψηλότερο ποσοστό από το 2017, όταν ο δείκτης είχε σκαρφαλώσει στο 20,2%.
• Τον δείκτη υλικής και κοινωνικής στέρησης. Εκεί, παρουσιάστηκε βελτίωση με το ποσοστό να διαμορφώνεται στο 13,5% που είναι και το χαμηλότερο ποσοστό των τελευταίων τουλάχιστον 10 ετών (το 2022 έκλεισε στο 13,9%).
• Ο τρίτος δείκτης της χαμηλής έντασης εργασίας, συνέβαλε ουσιαστικά στο να μειωθεί και ο γενικός δείκτης. Έπεσε στο 8,3% από 9,5% το 2022 και επίσης αποτελεί χαμηλό των τελευταίων 10 ετών.

Φορολογικές δηλώσεις: Πότε επιβάλλονται πρόστιμα

Τι δείχνουν τα στοιχεία

Ο κίνδυνος φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού είναι υψηλότερος στην περίπτωση των παιδιών ηλικίας 17 ετών και κάτω (28,1 %), παραμένοντας σταθερός σε σχέση με το 2022.

Το ποσοστό πληθυσμού ηλικίας 18-64 ετών που διαβιοί σε νοικοκυριά με χαμηλή ένταση εργασίας υπολογίζεται σε 9,5% επί του συνόλου του πληθυσμού αυτής της ομάδας ηλικιών, εμφανίζοντας μείωση κατά 1,4 ποσοστιαία μονάδα σε σχέση με το έτος 2022.

Το ποσοστό για τους άνδρες ανέρχεται σε 8,5% και για τις γυναίκες σε 10,6%. Το κατώφλι της φτώχειας ανέρχεται στο ποσό των 6.030 ευρώ ετησίως για μονοπρόσωπο νοικοκυριό και σε 12.663 ευρώ για νοικοκυριά με δύο ενήλικες και δύο εξαρτώμενα παιδιά ηλικίας κάτω των 14 ετών και ορίζεται στο 60% του διάμεσου συνολικού ισοδύναμου διαθέσιμου εισοδήματος νοικοκυριών, το οποίο εκτιμήθηκε σε 10.050 ευρώ, ενώ το μέσο ετήσιο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών της χώρας εκτιμήθηκε σε 18.755 ευρώ.

«Θερίζει» η παιδική φτώχεια

Τα νοικοκυριά που βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας εκτιμώνται σε 826.639 σε σύνολο 4.304.193 νοικοκυριών και τα μέλη τους σε 1.929.761 στο σύνολο των 10.202.862 ατόμων εκτιμώμενου πληθυσμού της χώρας που διαβιοί σε ιδιωτικά νοικοκυριά.

Ο κίνδυνος φτώχειας μετά τις κοινωνικές μεταβιβάσεις για παιδιά ηλικίας 0-17 ετών (παιδική φτώχεια) ανέρχεται σε 21 ,8%, σημειώνοντας μείωση κατά 0,6 ποσοστιαία μονάδα σε σχέση με το 2022 (22,4%), ενώ για τις ομάδες ηλικιών 18-64 ετών και 65 ετών και άνω ανέρχεται σε 1 8,6% (18,9% το 2022) και 17,6% (15,8% το 2022), αντίστοιχα.

Ο κίνδυνος φτώχειας, υπολογιζόμενος με κατώφλια διαφορετικά του 60% του διάμεσου συνολικού διαθέσιμου ισοδύναμου εισοδήματος, ανέρχεται σε:

• 6,5%, αν το κατώφλι οριστεί στο 40% του διάμεσου συνολικού διαθέσιμου ισοδύναμου εισοδήματος
• 11,6%, αν το κατώφλι οριστεί στο 50% του διάμεσου συνολικού διαθέσιμου ισοδύναμου εισοδήματος και
• 25,1%, αν το κατώφλι οριστεί στο 70% του διάμεσου συνολικού διαθέσιμου ισοδύναμου εισοδήματος, αντίστοιχα

Η σχέση εκπαίδευσης – φτώχειας

Σε έξι Περιφέρειες (Κρήτη, Ήπειρος, Νότιο Αιγαίο, Αττική, Στερεά Ελλάδα και Θεσσαλία) καταγράφονται ποσοστά κινδύνου φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού χαμηλότερα από αυτό του συνόλου της χώρας, ενώ στις υπόλοιπες επτά (7) Περιφέρειες (Πελοπόννησος, Δυτική Ελλάδα, Δυτική Μακεδονία, Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, Βόρειο Αιγαίο, Κεντρική Μακεδονία και Ιόνια Νησιά) τα αντίστοιχα ποσοστά είναι υψηλότερα.

Όσο υψηλότερο είναι το επίπεδο εκπαίδευσης τόσο μικρότερο είναι το ποσοστό του κινδύνου φτώχειας.

Για το έτος 2023, ο κίνδυνος φτώχειας εκτιμάται σε 27,5% για όσους έχουν ολοκληρώσει προσχολική, πρωτοβάθμια και το πρώτο στάδιο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, σε 18,5% για όσους έχουν ολοκληρώσει το δεύτερο στάδιο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, και σε 6,7% για όσους έχουν ολοκληρώσει το πρώτο και το δεύτερο στάδιο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Κοινωνικά επιδόματα

Το ποσοστό κινδύνου φτώχειας πριν από όλες τις κοινωνικές μεταβιβάσεις (δηλαδή μη συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών επιδομάτων και των συντάξεων στο συνολικό διαθέσιμο εισόδημα νοικοκυριών) ανέρχεται σε 45,1 %, ενώ όταν περιλαμβάνονται μόνο οι συντάξεις και όχι τα κοινωνικά επιδόματα, μειώνεται στο 23,1%.

Αναφορικά με τα κοινωνικά επιδόματα, επισημαίνεται ότι αυτά περιλαμβάνουν παροχές κοινωνικής βοήθειας (όπως το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, το επίδομα στέγασης, το επίδομα θέρμανσης κ.λπ.), οικογενειακά επιδόματα (όπως επιδόματα τέκνων), καθώς και επιδόματα ή βοηθήματα ανεργίας, ασθένειας, αναπηρίας ή ανικανότητας, ή και εκπαιδευτικές παροχές.

Το ποσοστό κινδύνου φτώχειας μετά τις κοινωνικές μεταβιβάσεις ανέρχεται σε 18,9%, ως τούτου διαπιστώνεται ότι τα κοινωνικά επιδόματα συμβάλλουν στη μείωση του ποσοστού του κινδύνου φτώχειας κατά 4,2 ποσοστιαίες μονάδες, ενώ, εν συνεχεία, οι συντάξεις κατά 22,0 ποσοστιαίες μονάδες. Το σύνολο των κοινωνικών μεταβιβάσεων μειώνει το ποσοστό του κινδύνου φτώχειας κατά 26,2 ποσοστιαίες μονάδες

Η οικονομική ανισότητα

Το 20% των πλουσιότερων ανθρώπων της χώρας έχει εισόδημα 5,28 φορές υψηλότερο σε σχέση με το εισόδημα του 20% των φτωχότερων πολιτών.