Ο Χατζηδάκης, ο κατώτατος μισθός «πείνας» και οι… καλές ευρωπαϊκές πρακτικές

«Συμβολική αύξηση». «Συνετή απόφαση». Φράσεις που ειπώθηκαν από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Υπουργό Εργασίας, Κωστή Χατζηδάκη και αφορούσαν την κυβερνητική επιλογή να αυξήσει κατά μόλις 2% τον κατώτατο μισθό. Επιλογή που έτυχε μαζικών αντιδράσεων και μάλλον δεν έπεισε τους ίδιους τους αποδέκτες της, δηλαδή τους εργαζόμενους. Άλλωστε, πώς θα μπορούσε να γίνει αλλιώς, όταν η αύξηση που με «συμβολικό τρόπο» προσφέρει η κυβέρνηση είναι μόλις 13 ευρώ το μήνα, ή 0,52 ευρώ την ημέρα… Και όλα αυτά, μετά από ένα τετράμηνο, δηλαδή από την 1.1.2022.

Ξεκάθαρη η προσπάθεια για να επιβιώσουν οι επιχειρήσεις

Είναι προφανές ότι η Κυβέρνηση είχε να διαχειριστεί μια πολύ ιδιαίτερη κατάσταση. Με την πανδημία να ανακάμπτει, μόνο εύκολο δεν είναι να γίνουν προβλέψεις για την οικονομία. Από τη μία πλευρά, ήταν ολοφάνερη η ανάγκη στήριξης των χαμηλών εισοδημάτων, μετά από μια δεκαετή κρίση και μετά από μια διετία πανδημίας.

Από την άλλη όμως, ήταν επίσης ξεκάθαρη η προσπάθεια για να επιβιώσουν οι επιχειρήσεις. Με αυτά τα δεδομένα, κρίθηκε από τον Κωστή Χατζηδάκη ως «συνετή» η επιλογή της αύξησης του 2% στον κατώτατο μισθό, που θα φτάσει στα 663 ευρώ μικτά, από 650 ευρώ που είναι σήμερα.

Ο κατώτατος μισθός στην Ελλάδα σήμερα

Στην Ελλάδα ο νομοθετημένος από 1/2/2019 κατώτατος μηνιαίος μισθός για τους υπαλλήλους ανέρχεται στα 650 ευρώ και το ημερομίσθιο για εργατοτεχνίτες στα 29,04 ευρώ. Δεδομένου ότι στην Ελλάδα καταβάλλονται 14 μισθοί, αυτό αντιστοιχεί σε 758 ευρώ/μήνα. Με την εγκύκλιο 7613/395-18-02-2019 του Υπουργείου Εργασίας ορίστηκε ότι τα ανωτέρω ποσά προσαυξάνονται μέχρι και 30% ανάλογα με τα έτη προϋπηρεσίας που έχει συμπληρώσει ο/η εργαζόμενος/η προ του 2012. Συνεπώς ο κατώτατος μισθός μπορεί να είναι έως και 195 ευρώ υψηλότερος (βλ. πίνακα).

Αντίστοιχα από 1-1-2022 ο κατώτατος μισθός διαμορφώνεται στα 663 ευρώ το μήνα (ή 773,5 ευρώ με αναγωγή των 14 μισθών) ενώ με τις τριετίες φθάνει έως και 198,9 ευρώ υψηλότερα. Το κατώτατο ημερομίσθιο από 1-1-2022 διαμορφώνεται σε 29,62 ευρώ.

Κατώτατος μισθός και ημερομίσθιο στην Ελλάδα – Τι ισχύει σήμερα, τι θα ισχύει από 1-1-2022

Το ευρωπαϊκό περιβάλλον

Μεταξύ των 21 κρατών μελών της ΕΕ που έχουν νομοθετημένο κατώτατο μισθό, η Ελλάδα βρίσκεται στη μέση της κατάταξης όσον αφορά το ύψος του κατώτατου μισθού (11η με βάση τον ονομαστικό και 13η με βάση τα Ισοδύναμα Αγοραστικής Δύναμης). Ειδικότερα:

• Μόνο σε 9 χώρες η αύξηση υπερέβη το 2%, αν λάβουμε υπόψιν τον πληθωρισμό και τη συναλλαγματική ισοτιμία (για τις χώρες που δεν είναι μέλη της Ευρωζώνης). Σε έξι χώρες η πραγματική αύξηση ήταν μικρότερη της μίας ποσοστιαίας μονάδας και σε μία ο πραγματικός κατώτατος μισθός μειώθηκε.
• Στην Ελλάδα η πραγματική αξία του κατώτατου μισθού αυξήθηκε κατά 1,3% λόγω του αποπληθωρισμού, ενώ περαιτέρω αύξηση της αγοραστικής δύναμης επήλθε από τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων κατά 1,63%.
• Η πλειονότητα των χωρών με σημαντική αύξηση του κατώτατου μισθού είναι μικρές και «ανοικτές» οικονομίες που είχαν έντονη αναπτυξιακή δυναμική πριν την πανδημία και επλήγησαν πολύ λιγότερο από αυτήν. Επίσης στις δύο χώρες με την υψηλότερη ποσοστιαία αύξηση (Λετονία, Σλοβενία) εφαρμόστηκαν αποφάσεις που είχαν ληφθεί πολύ πριν την πανδημία. Η Σλοβενική κυβέρνηση έσπευσε μάλιστα να δεσμευτεί ότι θα αποζημιώσει, εν μέρει, τις επιχειρήσεις για το αυξημένο εργασιακό κόστος.
• Η Ισπανία και η Εσθονία διατήρησαν αμετάβλητο τον ονομαστικό κατώτατο μισθό το 2020, ενώ η πραγματική αύξηση (αφού ληφθεί υπόψη ο πληθωρισμός) ήταν μικρότερη από εκείνη της χώρας μας.

Μεταβολή κατώτατου μισθού στις χώρες της ευρωζώνης (Ιαν. 2020- Μαρ. 2021)