Οι όροι «υγεία και ασφάλεια εργασίας» και «συνθήκες εργασίας» αναφέρονται σε ένα σύνολο στοιχείων που αποτελούν την επαγγελματική ζωή του εργαζομένου, τόσο όσο αφορά την ασφάλεια και την υγιεινή του εργασιακού περιβάλλοντος, όσο και την εν γένει καλυτέρευση της ποιότητας ζωής του εργαζομένου.
Η προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων, η δημιουργία ενός ικανοποιητικού εργασιακού περιβάλλοντος, η πρόληψη των επαγγελματικών κινδύνων και γενικά η βελτίωση των συνθηκών εργασίας των εργαζομένων αποτελούν αδιαμφισβήτητο και ύψιστο δικαίωμα των εργαζομένων, κύριο μέλημα ενός κράτους πρόνοιας και απαραίτητο στοιχείο μίας κοινωνικά δίκαιης πολιτείας.
Υπόθεση όλων
Η δημιουργία ενός σύγχρονου θεσμικού πλαισίου για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας και τη διασφάλιση της προστασίας των εργαζομένων είναι στοιχειώδες καθήκον και μέλημα ενός ευνομούμενου κράτους, καθώς αποτελούν αξιόλογους ανθρωπιστικούς και κοινωνικούς στόχους μιας σύγχρονης κοινωνίας. Η εξασφάλιση της φυσικής και ψυχικής ευεξίας είναι καθήκον του εργοδότη, αλλά και ο κάθε εργαζόμενος έχει σχετικές υποχρεώσεις. Η προστασία της υγείας και της ασφάλειας κατά την εργασία είναι υπόθεση όλων και θα πρέπει να αποτελεί ζήτημα πρώτης προτεραιότητας στην επιχείρηση.
Η συνεργασία της εργοδοσίας, των εργαζομένων και της Πολιτείας είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του επαγγελματικού κινδύνου στους χώρους εργασίας. Η συνεργασία αυτή πρέπει να βασίζεται σε μια σφαιρική, πολυδιάστατη προσέγγιση των προβλημάτων. Το πρόβλημα των συνθηκών εργασίας πρέπει να εξετάζεται στο σύνολό του, δηλαδή να τοποθετείται σε ένα γενικότερο πλαίσιο, με το οποίο είναι στενά συνδεδεμένοι πολλοί παράγοντες που έχουν σχέση με τη φυσική, ψυχική, πνευματική και κοινωνική ευεξία των εργαζομένων.
Ενημέρωση και Κατάρτιση
Δεν χρησιμεύει σε τίποτα μια πανοπλία νόμων, κανονισμών ή ακόμη και κυρώσεων αν δεν υπάρχει ενημέρωση και κατάρτιση των εργαζομένων σχετικά με τους κανόνες ασφαλείας. Η Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης γνωρίζει ότι η επαγγελματική κατάρτιση διαδραματίζει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της κάθε χώρας. Για το λόγο αυτό, σε όλες τις οδηγίες της Επιτροπής περιλαμβανόταν και εξακολουθεί να περιλαμβάνεται ένα ξεχωριστό κεφάλαιο σχετικά με τον τομέα αυτό.
Στην Ελλάδα
Η νομοθετική εναρμόνιση με τις κοινοτικές οδηγίες οδήγησε σε σαφή βελτίωση της κατάστασης στη χώρα μας, την τελευταία εικοσαετία. Παρόλα αυτά, όμως, οι επιδόσεις του συστήματος εργασιακών σχέσεων όσον αφορά τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας και όσο αυτές μπορούν να μετρηθούν δεν πρέπει να θεωρούνται ικανοποιητικές.
Η βελτίωση του εργασιακού περιβάλλοντος αποτελεί τη βασική παράμετρο της βελτίωσης του κλίματος των εργασιακών σχέσεων στην Ελλάδα. Δεν θα βελτιωθούν οι εργασιακές σχέσεις στη χώρα μας αν δεν γίνει παράλληλα μια συστηματική προσπάθεια για τη βελτίωση των συνθηκών υγείας και ασφάλειας στην εργασία. Και αντίθετα, οι συνθήκες εργασίας και το εργασιακό περιβάλλον δεν θα βελτιωθούν αν δεν υπάρξει μία παράλληλη βελτίωση του κλίματος που επικρατεί στις συλλογικές εργασιακές σχέσεις, δηλαδή μια βελτίωση όλων των πλευρών της εργασιακής ζωής.
Κύρια στοιχεία μιας πολιτικής βελτίωσης της υγείας, της ασφάλειας και των συνθηκών εργασίας αποτελούν τα εξής :