Πότε είναι καταχρηστική μια απόλυση
Παραδείγματα και δικαστικές αποφάσεις
Γράφει για το workenter ο δικηγόρος κ. Χαράλαμπος Πεσυρίδης:
Η εργασιακή σχέση ως μια χαρακτηριστική περίπτωση διαρκούς έννομης σχέσης μπορεί να λυθεί με τακτική καταγγελία, είτε από την πλευρά του εργοδότη είτε από την πλευρά του εργαζομένου. Η ανάγκη προστασίας του εργαζομένου -ως ασθενέστερου μέρους- επιβάλει να τεθούν περιορισμοί στο δικαίωμα του εργοδότη για καταγγελία της εργασιακή σύμβασης.
Οι τυπικοί περιορισμοί τίθενται από τους ν. 212/1920, 3198/1955 και 2556/1997 και το β.δ. 16/18.7.1920 και συνίστανται:
α) στην τήρηση του έγγραφου τύπου
β) στην καταβολή ορισμένης αποζημίωσης
γ) στην πάροδο ορισμένης προθεσμίας, και,
δ) στην ασφάλιση του εργαζομένου.
Αν λείπει κάποια από αυτές τις προϋποθέσεις η καταγγελία είναι άκυρη και ο εργαζόμενος μπορεί να αξιώσει δικαστικά την αναγνώριση της ακυρότητάς αυτής.
Επιπλέον από τα άρθρα 669παρ2 Α.Κ, 1 ν. 2112/1920 και 1 και 4 ν. 3198/1955 προκύπτει ότι η καταγγελία της σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου είναι μονομερής αναιτιώδης δικαιοπραξία, με την έννοια ότι η ύπαρξη ενός ιδιαίτερου λόγου δεν αποτελεί προϋπόθεση του κύρους της και συνεπώς το κύρος δεν εξαρτάται από την ύπαρξη ή την ελαττωματικότητα της αιτίας για την οποία έγινε αλλά αποτελεί δικαίωμα των μερών.
Η άσκηση όμως του δικαιώματος αυτού, όπως άλλωστε και κάθε δικαιώματος, υπόκειται στον περιορισμό του 281 Α.Κ., δηλαδή της μη υπέρβασης των ορίων που επιβάλλει η καλή πίστη, τα χρηστά ήθη και ο κοινωνικός ή οικονομικός σκοπός του δικαιώματος.
Η υπέρβαση των ορίων αυτών καθιστά την καταγγελία άκυρη σύμφωνα με τα άρθρα 174 και 180 Α.Κ. (Α.Π. 102/2017, 224/2017,400/2017). Αυτό, δεν σημαίνει βέβαια ότι είναι καταχρηστική η καταγγελία όταν δεν υπάρχει γι αυτή κάποια αιτία, αλλά απαιτείται η καταγγελία να οφείλετε σε συγκεκριμένους λόγους, (τους οποίους πρέπει να αποδείξει ο εργαζόμενος), εξαιτίας των οποίων η άσκηση του δικαιώματος αυτού υπερβαίνει, προφανώς, τα όρια που θέτει το 281 Α.Κ. Η ΑΠ 50/2011, χωρίς να αφήνει κανένα περιθώριο για αντίλογο, δέχεται ότι η καταγγελία η οποία δεν δικαιολογείται από σοβαρούς, συνδεόμενους με το αντικειμενικό συμφέρον της επιχείρησης λόγους, (αντικειμενικά αδικαιολόγητη καταγγελία), δεν είναι άνευ άλλου τίνος καταχρηστική, διότι στην αντίθετη περίπτωση η καταγγελία από αναιτιώδης θα μετατρεπόταν σε αιτιώδη.
Ενδεικτικά αναφέρεται πως καταχρηστική θεωρείται:
- Η κακόβουλη καταγγελία, δηλαδή η καταγγελία που γίνεται από τον εργοδότη ως αντίδραση και προς εκδίκηση του εργαζομένου, επειδή ο τελευταίος άσκησε δικαστικά ή εξώδικα τα νόμιμα δικαιώματά του,
- Η καταγγελία που δεν δικαιολογείται από το καλώς νοούμενο συμφέρον του εργοδότη, ήτοι όταν η άσκησή της δεν υπαγορεύεται από οικονομικοτεχνικούς λόγους ή από της συμπεριφορά του μισθωτού.
- Τέλος, η νομολογία έχει δεχτεί την αρχή της απόλυσης ως ultima ratio, που σημαίνει πως η καταγγελία, συνιστώσα τη δραστικότερη επέμβαση στην έννομη θέση του εργαζομένου πρέπει να αποτελεί όχι μόνο πρόσφορο αλλά και αναγκαίο μέσο για την ικανοποίηση των δικαιολογημένων συμφερόντων του εργοδότη.
Ακολουθούν δικαστικές αποφάσεις (σκεπτικό) που δικαιώνουν προσφεύογντες, πρώην εργαζόμενους:
